تا همین چند سال پیش جمع‌آوری یک سیستم خانگی کار چندان سختی به‌شمار نمی‌آمد؛ اما در دنیای امروزی که تکنولوژی با سرعت نور در حال رشد و توسعه است، سبد محصولات کمپانی‌ها دائما گسترده‌تر می‌شود و بالاخره در جایی از پروسه خریدتان به‌ناچار مجبور به انتخاب خواهید شد. افزایش قیمت اجناس و تنوع دیوانه‌کننده آن‌ها باعث شده که فاکتور “تعیین اولویت” بیش از پیش حائز اهمیت شود. دسته‌بندی مانیتور هم از این قاعده مستثنی نیست. در چنین شرایطی وجود یک “راهنمای خرید” جامع، می‌تواند کمک بزرگی به انتخاب‌ هایتان بکند.

راهنمای خرید مانیتور: وضوح تصویر و اندازه

شاید بهترین روش برای طبقه‌بندی مانیتورها بر اساس وضوح تصویر باشد. وضوح یک مانیتور نمایانگر تعداد پیکسل‌هایی (نقاط رنگی مجزا) است که می‌تواند به‌صورت افقی و عمودی نشان دهد و میزان شفافیت و جزئیات تصویر را مشخص می‌کند. با‌ وجود اینکه بودجه تعیین شده خواه ناخواه به انتخاب‌های‌ شما جهت می‌دهد اما شاید اولین چالشی که در خرید مانیتور با آن مواجه خواهید شد، انتخاب سایز و وضوح باشد. دو مورد ذکر شده می‌تواند تاثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی یک مانیتور داشته‌ باشد. این ترکیب دقیقا همانند یک تیغه دو لبه عمل می‌کند و انتخاب نادرست، یا موجب پیکسلی شدن تصویر می‌شود و یا هزینه‌ای گزاف و بیهوده به‌پای‌تان می‌گذارد.

Full HD) ۱۹۲۰ x ۱۰۸۰): همچنین به عنوان ۱۰۸۰p شناخته می‌شود؛ رایج‌ترین رزولوشنی است که در‌ مانیتور‌های مین‌استریم استفاده می‌شود و برای اکثر کار‌های روزمره و گیمینگ مناسب است.

Quad HD) ۲۵۶۰ x ۱۴۴۰): این رزولوشن که با عنوان ۱۴۴۰p هم شناخته می‌شود، نسبت به Full HD افزایش وضوح قابل توجهی دارد و عمدتا به‌عنوان تعادل میان تراکم پیکسلیِ بالا و قیمت مناسب، محسوب می‌شوند.

Ultra HD/4K) ۳۸۴۰ x ۲۱۶۰):‌ این محصولات تراکم پیکسلی به‌میزان چهار برابر مانیتور‌های Full HD دارند و جزئیات باورنکردنی را ارائه می‌دهند. تولید‌کنندگان محتوا، طراحان گرافیک و به‌تازگی گیمرها، عمده کاربران این دسته محسوب می‌شوند.

بیشتر بخوانید: بهترین مانیتور 4k

پنل مانیتور چیست؟

در گذشته‌ مانیتور‌های قدیمی CRT از فناوری کاملاً متفاوتی (پرتو‌های الکترونی) برای نمایش تصاویر استفاده می‌کردند. آن‌ها سنگین و حجیم بودند و صفحه‌های منحنی داشتند.

هر چهار پنل موجود نقاط ضعف و قوت مختص خود را دارند و گاهی باید خواسته‌های خود را طوری محدود کنید که در یک دسته‌بندی قرار بگیرید. اما برخی زمینه‌ها وجود دارند که یکی به شکلی محسوسی از سایر پنل‌ها برتری دارد؛ برای مثال نسبت کنتراست، زاویه دید و حداکثر روشنایی از جمله شاخصه‌هایی هستند که بین تمام پنل‌ها‌‌‌ مقادیر متفاوتی دارند. همچنین نباید برای ارزش‌گذاری نهایی تنها به نوع پنل اکتفا کرد زیرا همانند سایر محصولات، همزمان از هر نوع، مدل‌های بالارده و پایین‌رده در بازار وجود دارند و همان‌طور که تا کنون حدس زدید هر دو مدل گران‌قیمت و ارزان‌قیمت تجربه یکسانی از آن پنل را ارائه نمی‌دهند.

امروزه اکثر مانیتور‌های مدرن از جمله LCD (کریستال مایع) و LED (دیود ساطع نور) از چهار پنل TN، VA، IPS و OLED برای نمایش تصاویر استفاده می‌کنند که در زیر به ویژگی‌های هر کدام می‌پردازیم:

پنل IPS

شاید در این مورد اکثرا هم‌نظر باشیم که با محبوب‌ترین پنل صفحه نمایش در دنیا روبه‌رو هستیم و دلیل واضحی هم دارد؛ روشنایی بالا، محدوده رنگی وسیع، زاویه دید فوق‌العاده، سازگاری با محتوای HDR و … از جمله برتری‌های پرشمار این پنل نسبت به رقبای خود است. خصوصیت‌های این پنل باعث شده که در میان طراحان، تولیدکنندگان محتوا، گیمرها و حتی عاشقان فیلم و سریال بیشترین طرفدار را داشته‌باشد. از معدود ضعف‌هایی که به پنل‌های IPS وارد است، کنتراست پایین و قیمت نسبتا بالاست.

پنل VA

از نظر توانایی به‌نمایش گذاشتن عمق رنگ مشکی، نزدیک‌ترین نسبت به پادشاه بی‌رقیب پنل‌ها یعنی OLED هستند. اما وجود برخی نقاط ضعف تا حدودی از فراگیر شدن آن‌‌ها جلوگیری می‌کند. بزرگ‌ترین نقطه قوت این تکنولوژی، نسبت کنتراست آن است که به گزینه‌ای ایده‌آل برای محیط‌های تاریک تبدیل می‌شود. اما این برتری با زاویه دید نامناسب و زمان پاسخگویی نسبتا ضعیف، به‌نوعی جبران شده‌است. این زمان پاسخگویی بیشتر در صحنه‌های تاریک و سریع خود را نشان می‌دهد و باعث به‌وجود آمدن حالت گوستینگ اطراف اجسام سریع می‌شود.

پنل TN

تا چند سال پیش که تکنولوژی سایر پنل‌ها چندان تعریفی نداشت، طرفداران بازی‌های ویدئویی تنها یک گزینه روبه‌روی خود داشتند: پنل TN و دیگر هیچ!

فلسفه ابتدایی این پنل‌ها، ارائه محصولی مختص گیمرها و البته با قیمتی به‌مراتب پایین بود. زمان پاسخگویی بسیار پایین، نرخ به‌روزرسانی بالا و در دسترس بودن آن‌ها، از جمله مشخصه‌های یک مانیتور TN است. به‌طور خلاصه ویژگی‌هایی که یک گیمر بیش از همه به آن‌ نیاز دارد، تقویت شده و سایر جنبه‌های مانیتور به‌حال خود رها شده‌اند. ‌

پنل OLED

تکامل یافته‌ترین تکنولوژی پنل‌های نمایشگر هستند که با رقبای خود تفاوت‌های اساسی دارند؛ اول از همه اینکه هر پیکسل، نور موردنیاز خود را تولید می‌کند و دیگر خبری از نور پس‌زمینه نیست. همین تغییر باعث می‌شود که هر پیکسل به‌طور مجزا خاموش و روشن شود و عمق رنگ مشکی به بالاترین حد خود برسد و همچنین هاله نور در اطراف اجسام روشنی که در پس زمینه تاریک قرار دارند، به‌وجود نیاید. حذف نور پس‌زمینه در سایر جنبه‌های مانیتور هم تاثیرگذار بوده و زمان پاسخگویی و زاویه دید به سطحی ایده‌آل رسیده‌است. شاید تنها ایرادی که می‌توان به این پنل‌ها وارد کرد حداکثر روشنایی نه‌چندان بالای آن‌هاست، البته اگر به مسائل مالی اهمیتی نمی‌دهید!

راهنمای خرید مانیتور: نرخ به‌روزرسانی

یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی که یک مانیتور گیمینگ را از سایر مانیتورها متمایز می‌کند، نرخ به‌روزرسانی است. اصطلاحا به تعداد دفعاتی گفته‌می‌شود که مانیتور تصویر به‌نمایش گذاشته شده را در هر ثانیه تازه‌سازی می‌کند و با واحد Hz (هرتز) اندازه‌گیری می‌شود. طبیعتا هر چه این مقادیر بالاتر باشد تصویر روان‌تر خواهد بود. اصولا نرخ به‌روزرسانی ۷۵ هرتز به‌عنوان مرز میان یک مانیتور گیمینگ و سایر مانیتورها شناخته می‌شود.

این موضوع ممکن است تا جایی پیش برود که چشم انسان توانایی تشخیص تفاوت میان دو مقدار را نداشته‌باشد. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که مانیتورهای بالای ۱۷۰ هرتز قیمت‌های نجومی دارند و به‌طور کلی جزو مانیتورهای مین‌استریم قرار نمی‌گیرند؛ البته که وضوح تصویر نیز نقشی حیاتی در تعیین قیمت نهایی محصول بازی می‌کند.

با توجه به قدرت سخت‌افزاری سیستم‌های مدرن و میزان تقاضای بازی‌های امروزی، نرخ به‌روزرسانی ۱۴۴ هرتز با وضوح تصویر ۱۴۴۰P را می‌توان نقطه‌ای ایده‌آل برای یک تجربه فوق‌العاده از بازی‌ها دانست. اما اگر وضوح ۱۰۸۰P مدنظر شماست، می‌توانید در بحث هزینه انعطاف بیشتری به‌خرج بدهید و با مبالغ کمتر حتی مانیتور‌هایی با نرخ ۲۴۰ هرتز را خریداری کنید. اگر مهارت‌های گیمینگ شما به درجه‌ای رسیده که فکر می‌کنید نرخ به‌روزرسانی ۲۴۰ هرتز مانعی برایتان محسوب می‌شود، جایی برای نگرانی نیست که پیشرفت تکنولوژی هیچ‌گاه شما را ناامید نخواهد کرد؛ با عرضه نمایشگرهایی با نرخ به‌روزرسانی ۵۴۰ هرتز، درهای جدیدی به‌روی گیمرها و افرادی که بودجه بالایی دارند، باز شده‌است. 

مانیتورهای 4K نیز به خودیِ خود گران هستند و اگر به‌روزرسانی بالاتر از ۶۰ هرتز را برای این دسته هدف قرار داده‌اید، باید کیف پول خود را برای قیمت‌های شگفت‌انگیز آن‌ها آماده کنید.

راهنمای خرید مانیتور: زمان پاسخگویی

به‌اختصار به مدت زمانی که یک پیکسل نیاز دارد تا از رنگی به رنگ دیگر تغییر کند، زمان پاسخگویی گفته می‌شود و شاید مهم‌ترین فاکتور در انتخاب مانیتور از دید یک گیمر باشد. همچنین زمان پاسخگویی تاثیر زیادی بر عملکرد یک مانیتور در نمایش صحنه‌های بسیار سریع دارد. البته که اگر تمام روز مشغول وب‌گردی، تایپ و… باشید، تفاوت چندانی میان سریع‌ترین مانیتور‌های بازار و ارزان‌قیمت‌ها مشاهده نخواهید کرد. تا چند سال پیش میانگین زمان پاسخگویی یک مانیتور گیمینگ ۳ تا ۵ میلی‌ثانیه بود، اما اخیرا با عرضه شدن پنل‌های Fast IPS این زمان به کمتر از ۰.۵ میلی‌ثانیه نیز تنزل پیدا کرده‌است.

راهنمای خرید مانیتور: نسبت کنتراست

نسبت کنتراست از معدود ویژگی‌های یک نمایشگر است که در انواع استفاده‌های کاربری به چشم می‌آید و به نسبت میان درخشان‌ترین رنگ سفید و تاریک‌ترین رنگ مشکی تولید شده توسط نمایشگر، اطلاق می‌شود. طبیعتا هر چه این نسبت بیشتر باشد، نتیجه تولید رنگ‌های زنده‌تر به خصوص در فضاهای تاریک است.

پنل‌‌های OLED با تکنولوژی برتر خود بالاترین نسبت کنتراست را دارند و عمیق‌ترین رنگ مشکی را ارائه می‌دهند. در رده دوم پنل‌های VA قرار می‌گیرند که با قیمتی بسیار پایین‌تر می‌توانند تجربه‌ای نزدیک به یک پنل OLED را برای شما به ارمغان بیاورند. پنل‌های IPS و VA نیز اوضاع چندان مناسبی در این زمینه ندارند و معمولا نسبت کنتراستی کمتر از ۱۰۰۰:۱ دارند که باز هم بسته به کیفیت ساخت هر محصول به‌خصوص، متفاوت است.

راهنمای خرید مانیتور: عمق رنگ

به حداکثر تعداد رنگ‌هایی که یک مانیتور توانایی به نمایش گذاشتن آن‌ها را دارد، گفته می‌شود. معمولا تمام پنل‌های TN و اکثر پنل‌های IPS و VA تا ۱۶.۷ میلیون رنگ را می‌توانند نمایش دهند و در دسته پنل‌های ۸ بیتی قرار می‌گیرند. تا سال‌های طولانی پنل‌های ۸ بیتی عمده مانیتورهای موجود را تشکیل می‌دادند، اما با معرفی تکنولوژی‌های جدید این قضیه تغییر کرد. اوایل به علت نوپا بودن این تکنولوژی و سختی‌های یافتن چنین مانیتورهایی، ارزش خرید بالایی نداشتند؛ اما با افزایش تقاضا و بالا رفتن میزان تولید و برتری محسوسی که در زمینه به‌نمایش درآوردن رنگ‌ها داشتند، رفته رفته به انتخاب اول کاربرانی که در حوزه طراحی و تولید محتوا مشغول بودند، تبدیل شد. امروزه با قیمت‌هایی نسبتا مناسب می‌توانید پنل‌های ۱۰ بیتی را خریداری کنید و از کیفیت تصویر بی‌نظیر آن‌ها لذت ببرید.

راهنمای خرید مانیتور: امکانات ارتباطی

پورت‌های یک مانیتور، رابط‌های فیزیکی هستند که به شما این امکان را می‌دهند مانیتور خود را به سایر دستگاه‌ها متصل کنید. شاید به‌ظاهر موضوع مهمی به‌نظر نیاید اما کاربران حرفه‌ای توجه زیادی به پورت‌های یک مانیتور دارند. اصولا مشخصات یک مانیتور که نمایانگر میزان جزئیات تصویر آن است (همانند وضوح تصویر، نرخ به‌روزرسانی و عمق رنگ) تنها بخشی از داستان است و باید ببینیم که پورت‌های مانیتور هم توانایی ارائه تمام مشخصات ذکر شده را دارد یا خیر. برای مثال در صورتی که یک مانیتور ۱۴۴۰P و ۱۴۴ هرتز و ۱۰ بیت، به آخرین نسخه DisplayPort یا HDMI مجهز نشده باشد، قابلیت ارائه همزمان مشخصات ذکر شده را نخواهد داشت و باید یکی را قربانی دیگری کنید.

در ادامه برخی از پورت‌ها و اتصالات رایج‌ مانیتورها را با هم بررسی می‌کنیم:

VGA و DVI: از جمله پورت‌های قدیمی هستند که در حال حاضر منسوخ شده‌اند. DVI کیفیت تصویر بهتری نسبت به VGA ارائه می‌دهد و در دو سوکت مختلف DVI-D و DVI-I ارائه می‌شود.

HDMI: محبوب‌ترین رابط چند‌رسانه‌ای در دنیاست و علاوه‌بر مانیتور، در تلویزیون‌ها نیز به‌طور گسترده به‌کار می‌رود. این رابط توانایی انتقال سیگنال‌های صوتی را هم دارد و در جدیدترین نسخه خود تا وضوح 8K با نرخ به‌روزرسانی ۱۲۰ هرتز پشتیبانی می‌کند.

DisplayPort: یک اتصال دیجیتال با پهنای باند بالاست که اخیرا به‌طور گسترده در نمایشگرها و کارت‌های گرافیک استفاده می‌شوند. این پورت که سابقه چندان طولانی در صنعت ندارد، توانسته در چنین مدت کوتاهی، به غلبه پورت HDMI در وسایل الکترونیکی پایان دهد.

Thunderbolt: در نتیجه همکاری اینتل و اپل شکل گرفت و عمدتا برای اتصال لوازم جانبی به کامپیوتر استفاده می‌شود. از نظر ظاهری مشابه پورت‌های USB-C هستند و توانایی انتقال سیگنال‌های صوتی، تصویری و داده را دارند.

راهنمای خرید مانیتور: نسبت تصویر مانیتور (Aspect Ratio)

نسبت عرض صفحه نمایش به ارتفاع آن را “نسبت تصویر” می‌گویند. این عدد شکل صفحه و نحوه نمایش محتوا در مانیتور را توضیح می دهد. نسبت‌های متداول به صورت (ارتفاع : عرض) نشان داده می‌شوند که رایج‌ترین آنها ۱۶:۹، ۱۶:۱۰ و ۲۱:۹ است.

راهنمای خرید مانیتور: ارگونومی 

به‌معنای افزایش بازدهی و راحتی در محیط کار، شاید آخرین فاکتوری باشد که در خرید مانیتور باید به آن توجه کنید. در حالت ایده‌آل باید به‌فکر تهیه یک بازوی نگهدارنده مانیتور باشید؛ اما پایه پیشفرض برخی مانیتورها محدوده جابه‌جایی بالایی دارند که شما را از یک پایه نگهدارنده بی‌نیاز می‌کند.

نتیجه‌گیری

توجه به این نکته که چه میزان از روز خود را روبه‌روی مانیتور سپری می‌کنیم بیش از پیش اهمیت یک انتخاب درست را نشان می‌دهد. صرف‌نظر از مشخصات سخت‌افزاری یک سیستم خانگی، مانیتور تاثیر بسیار زیادی در کیفیت تجربه نهایی کاربر دارد. در نهایت توصیه می‌شود که تنها بر روی اِلِمان‌هایی همچون اندازه نمایشگر، وضوح تصویر، نوع پنل و سایر ویژگی‌های اضافی که با نیازها و بودجه‌تان همخوانی دارد، تمرکز کنید. نکات ذکر شده، نشان‌دهنده اهمیت یک انتخاب درست است و باعث می‌شود سخت‌گیری در خرید یک مانیتور، ارزش وقت و سرمایه‌ شما را داشته‌باشد.