چه به دنبال رسیدگی به امور کاری باشید، چه تماشای استریم‌های یوتیوبی و چه گیمینگ، خنک کننده پردازنده یکی از آن قطعاتی است که در هر صورت باید درون کیس کامپیوتر قرار بگیرد. البته که بسیاری از اوقات می‌توان به خنک کننده پیش‌فرض پردازنده بسنده کرد، اما اگر به دنبال اندکی پرفورمنس بالاتر باشید، باید خودتان بهترین کولر ممکن را انتخاب کنید. در این راهنمای خرید خنک کننده پردازنده راجع به ابعاد مختلف این قطعه صحبت می‌کنیم تا قادر به انتخاب بهترین گزینه ممکن برای کامپیوتر خود باشید. به مطالعه ادامه دهید.
راهنمای خرید خنک کننده پردازنده – مهم‌ترین فاکتورها
بیایید ابتدا کار را با بررسی مهم‌ترین فاکتورهایی شروع کنیم که تاثیری مستقیم روی انتخاب شما می‌گذارند.
سازگاری سوکت
نخستین چیزی که هنگام خرید خنک کننده پردازنده باید به آن دقت کنید، سازگاری سوکت است. از آن‌جایی که دو شرکت AMD و Intel از سوکت‌های متفاوتی استفاده می‌کنند، بسیاری از فن‌های سی‌پی‌یو امروزی برای تنها یک پردازنده واحد ساخته می‌شوند. از طرف دیگر هم خنک کننده‌هایی را داریم که پشتیبانی از هر پردازنده‌های هر دو شرکت را امکان‌پذیر کرده‌اند.
بنابراین پیش از اینکه کولر پردازنده بخرید، باید مطمئن شوید که به سوکتی سازگار با پردازنده کامپیوتر مجهز باشد. در غیر این صورت پول خود را دور ریخته‌اید. اطلاعات مربوط به سازگاری سوکت را می‌شود در وب‌سایت رسمی تولیدکنندگان و گاهی هم روی جعبه محصولات پیدا کرد. اگرچه بسیاری از خنک کننده‌های امروزی همراه با براکتی برای سوار شدن روی پردازنده عرضه می‌شوند، اما برخی چنین چیزی ندارند و حتی ممکن است با ساختار مادربرد شما هم سازگار نباشند.
پیشنهاد می‌کنیم بعد از این مقاله، «راهنمای خرید مادربرد» را هم بخوانید تا خیال‌تان از جنبه‌های مختلف کار راحت شود.
بودجه
تصمیم‌گیری راجع به بودجه‌ای که می‌خواهید به خنک کننده پردازنده اختصاص دهید هم مورد مهم بعدی است. برای مثال ممکن است به دنبال خنک کنندهای ارزان‌قیمت – مثلا بین ۲۰ تا ۵۰ دلار – باشید. اگر بودجه را اندکی بالاتر ببرید و به ۷۵ دلار برسانید، خنک کنندهای کارآمد گیرتان خواهد آمد که دما را بیش از پیش کاهش می‌دهد.
از طرف دیگر، با بودجه بیشتر و بین ۹۰ تا ۱۵۰ دلار، می‌توانید به سراغ یک خنک کننده All in One بروید. اما در نظر داشته باشید که در این کولرها، انتقال حرارت کاملا به ابعاد رادیاتور و محل قرارگیری آن در شاسی بستگی دارد. در نهایت اگر هم بتوانید هزینه‌ای حتی بیشتر از این را صرف کنید، می‌توانید به سراغ سیستم‌های خنک کننده آبی بروید. کیت‌های خنک کننده آبی معمولا بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ دلار قیمت دارند و بهترین محصولات نیز با قیمت بالاتر از ۱۰۰۰ دلار فروخته می‌شوند.
افزون بر تمام این‌ها، بسته به بودجه‌ای که به خنک کننده پردازنده اختصاص داده‌اید، باید هزینه‌ای را صرف خرید فن‌های کیس کنید. هرچه جریان هوا در کیس بهتر باشد، شاهد پرفورمنس بهتر و حرارت کمتر خواهید بود. در حالت ایده‌آل، فارغ از اینکه به سراغ چه کولری می‌روید، فشار هوا درون کیس باید مثبت باشد. اما اگر خنک کننده‌های سنتی و متکی بر جریان هوا را انتخاب کنید، خرید فن‌های کیس ضروری خواهند بود.
کاربردها
همینطور که به مطالعه این راهنمای خرید خنک کننده پردازنده ادامه می‌دهید، یکی از اولویت‌ها این است که کاربردهای این قطعه را برای خودتان مشخص کنید. اکثر ماها از کامپیوترها برای رسیدگی به امور کاری، تجربه بازی‌های ویدیویی و موارد این چنینی استفاده می‌کنیم. هرچه دمای پردازنده پایین‌تر باقی بماند، پرفورمنس و سرعت کلاک بالاتر خواهد بود و بنابراین داریم راجع به قطعه‌ای بسیار مهم صحبت می‌کنیم.
اگر هدف اصلی شما از بستن یک کامپیوتر جدید رسیدگی به امور کاری و دفتری است، یک خنک کننده ارزان‌قیمت هم کارتان را راه خواهد انداخت. از طرف دیگر اما اگر به ادیت فیلم و رندر دو بعدی مشغول می‌شوید، باید خنک کنندهای گران‌تر انتخاب کنید تا کامپیوتر همواره خنک باقی بماند.
اگر می‌خواهید از کامپیوتر خود برای تجربه بازی‌های ویدیویی – و به خصوص بازی‌های سنگین – استفاده کنید، گزینه ایده‌آل این خواهد بود که یک خنک کننده گران‌قیمت یا یک خنک کننده All-in-One بخرید. اگر شاسی کیس از فضای کافی برخوردار بود، خنک‌کننده AIO شما می‌تواند رادیاتور ۲۴۰ یا ۳۶۰ میلی‌متری داشته باشد. به این ترتیب نه‌تنها پردازنده همواره خنک باقی می‌ماند، بلکه حتی قادر به اوورکلاک آن نیز خواهید بود.
و در نهایت اگر کامپیوتری با قطعات اوورکلاک شده می‌خواهید، یک کیت خنک کننده آبی بهترین گزینه ممکن به حساب می‌آید. کامپیوتری که با آب خنک می‌شود، بدون هیچ مشکلی از نظر حرارت به تمام نیازهای شما پاسخ خواهد داد، از تجربه بازی‌های ویدیویی گرفته تا ویرایش فایل‌های ویدیویی حجیم و رندر سه‌بعدی.
خنک کننده بادی در برابر خنک کننده All in One
تا به اینجای کار راجع به فاکتورهایی صحبت کردیم که هنگام انتخاب خنک کننده پردازنده باید به آن‌ها توجه داشته باشید. اما هنوز به مقایسه خنک کننده‌های بادی با خنک کننده‌های All-in-One مشغول نشده‌ایم. کدام یک از این دو مقرون به صرفه‌تر است و عملکرد بهتری به نمایش می‌گذارد؟
اگر بخواهیم صرفا عملکرد خالص را بررسی کنیم، خنک کننده‌های AIO حرف‌های بیشتری برای گفتن دارند، زیرا از آب برای خنک کردن پردازنده استفاده می‌کنند و رادیاتور هم شاسی را بیش از پیش خنک خواهد کرد. از طرف دیگر، خنک کننده‌های بادی حرارت را از سمت پردازنده کشیده و از طریق فن‌های کیس، به بیرون هدایت می‌کنند.
باید توجه کرد که خنک کننده‌های بادی مدرن از لوله‌های انتقال حرارت برای خنک‌سازی هوای درون کیس استفاده می‌کنند. با نگاهی به بازار کنونی، یک خنک کننده بادی خوب حدودا ۷۵ دلار قیمت دارد و این رقم برای خنک کننده AIO به ۱۵۰ دلار می‌رسد که دو برابر بیشتر است. فاکتور دیگری که هنگام مقایسه این قطعات باید در نظر داشت، فرایند نصب خنک کننده پردازنده است. اگرچه خنک کننده‌های AIO عملکرد بهتری از خود به نمایش می‌گذارند، اما فرایند اتصال سخت‌تری دارند.
فضای داخل کیس
یکی از مسائلی که معمولا از چشم مصرف‌کنندگان دور می‌ماند، ابعاد کیس و مادربرد در قیاس با خنک کننده پردازنده است. در واقع بسیار مهم است که از ابعاد دقیق شاسی کیس باخبر باشید تا بتوانید بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید. برای مثال اگر خنک کنندهای بزرگ برای مادربردی از نوع Mini-ITX یا microATX بخرید، به احتمال زیاد درون کیس جا نمی‌شود و پول خود را دور ریخته‌اید. علاوه بر این، باید مطمئن شوید که فضای کافی برای سوار کردن حافظه رم هم وجود دارد. مثلا اگر از مادربرد microATX استفاده کنید و خنک کنندهای بادی با دو محفظه بخرید، دیگر فضایی برای قرار دادن حافظه رم نخواهید داشت.
همین موضوع راجع به خنک‌کننده‌های AIO هم مصداق دارد، عمدتا به خاطر ابعاد بزرگ رادیاتور. در اکثریت مواقع، رادیاتور AIO در سمت بالا یا مقابل کیس سوار می‌شود. اگر هم خنک‌کننده‌ای ۳۶۰ میلی‌متری بخرید و کیس‌تان فقط از رادیاتور ۲۴۰ میلی‌متری پشتیبانی کند، بار دیگر پول خود را دور ریخته‌اید. حتی اگر بتوانید رادیاتور را درون کیس جا دهید هم فضایی برای تعبیه فن‌ها روی رادیاتور باقی نمی‌نماند. با تمام این اوصاف، باید حواس‌تان باشد که بتوانید قطعات خنک‌کننده را بدون هیچ مشکلی درون کیس قرار دهید.
راهنمای خرید خنک کننده پردازنده – مشخصات نیازمند توجه
وقتی می‌خواهید بهترین محصول ممکن را انتخاب کنید، کاربردها، بودجه و فضای داخل کیس تنها موارد نیازمند توجه نیستند. در واقع به عنوان مشتری باید از مشخصات گوناگون خنک کننده هم باخبر باشید. برای مثال می‌شود به پیش‌نیاز TDP پردازنده، سرعت گردش فن‌ها، لوله‌های انتقال حرارت، ابعاد رادیاتور خنک کننده AIO و میزان نویز اشاره کرد. در ادامه این موارد را نیز باهم بررسی می‌کنیم.
توان طراحی گرمایی
نخستین مشخصه‌ای که باید به آن توجه ویژه نشان دهید، «توان طراحی گرمایی» (Thermal Design Power | TDP) نام دارد. برخلاف آنچه خیلی‌ها تصور می‌کنند، TDP به معنای وات مصرفی پردازنده یا خنک کننده نیست و در عوض به مقدار حرارت تولید شده و بعد انتقال یافته در هر دو قطعه اشاره دارد.
بسته به اینکه پردازنده شما چقدر حرارت تولید می‌کند، باید خنک کنندهای بخرید که در کمترین حالت قادر به پراکندن همان میزان از حرارت باشد. برای مثال اگر پردازنده AMD Ryzen 5 3600X بخرید، می‌بینید که TDP آن معادل ۶۵ وات است. بنابراین برای خنک کردن این پردازنده باید خنک کنندهای بخرید که قادر به پراکندن حداقل ۶۵ وات حرارت باشد.
اما رویکرد بهتر این خواهد بود که خنک کننده پردازنده قادر به پراکندن حداقل ۱۰ درصد حرارت بیشتر باشد تا در آینده بتوانید قطعات خود را اوورکلاک نیز بکنید.
سرعت گردش فن‌ها
سرعت گردش فن‌ها مقوله‌ای است که ارتباطی تنگاتنگ با خنک کننده پردازنده و جریان هوای داخل کیس دارد. هنگامی که به جریان هوای درون کیس رسیدگی می‌کنید، باید بدانید که بهترین محل برای تعبیه فن‌ها کجاست. در حالت ایده‌آل باید به دنبال فشار هوای مثبت باشید که تنها از طریق جای‌گذاری دقیق فن‌ها و محاسبه «گردش بر دقیقه» (RPM) هر فن امکان‌پذیر می‌شود.
برای توضیح باید گفت که فن‌ها به دو شکل درون کیس قرار می‌گیرند، فن‌های ورودی هوای خنک را وارد شاسی می‌کنند و فن‌های خروجی هم حرارت را به بیرون از کیس می‌فرستند. فن‌های ورودی باید در سمت جلو و زیر کیس باشند و فن‌های خروجی نیز در سمت بالایی و پشتی.
برای اینکه فشار هوا مثبت باشد، مقدار هوایی که وارد کیس می‌شود باید از مقدار هوایی که خارج می‌شود بیشتر باشد. برای تحقق این مهم دو راه دارید: یا تعداد فن‌های ورودی بیشتر باشد و یا گردش آن‌ها سریع‌تر. برای مثال اگر سه فن ورودی با ۱۵۰۰ گردش در دقیقه داشته باشید، در مجموع ۴۵۰۰ گردش بر دقیقه به دست می‌آورید. حالا می‌توانید سه فن خروجی را روی ۱۲۰۰ گردش بر دقیقه تنظیم کنید تا فشار هوا مثبت شود. در مجموع با اندکی محاسبه و آزمون و خطا می‌توانید به نتایج خوبی دست پیدا کنید.
لوله‌های انتقال حرارت
راهنمای خرید خنک کننده پردازنده را با یک فاکتور مهم دیگر ادامه می‌دهیم. لوله‌های انتقال حرارت که تنها در کولرهای بادی پیدا می‌شوند، هوای گرم را از پردازنده گرفته و به سمت خنک کننده می‌برند. لوله‌های انتقال حرارت را در واقع می‌توان محفظه‌هایی توصیف کرد که حرارت به هیت‌سینک می‌رسانند. هرچه لوله‌های بیشتری در خنک کننده داشته باشید، عملکرد دستگاه از نظر خنک‌سازی بهتر خواهد بود، اما در عین حال خنک کنندهای عظیم‌تر خواهید داشت.
بنابراین بسته به موارد استفاده و ابعاد شاسی، احتمالا بخواهید کولری بخرید که به راحتی در بدنه کامپیوتر جا شود. خنک کننده‌های پردازنده معمولا ۳ یا ۴ لوله انتقال حرارت دارند، اما این تعداد در مدل‌های گران‌قیمت‌تر به ۶ تا ۸ لوله هم می‌رسد. در مجموع هنگام خرید خنک کننده باید ببینید که قطعه حاوی چند لوله انتقال حرارت است و آیا درون کیس جا می‌شود یا خیر.
ابعاد رادیاتور
ابعاد رادیاتور یکی از آن مواردی است که تنها هنگام خرید خنک کننده‌های AIO باید به آن توجه کنید. اگر کولری از نوع AIO بخرید که رادیاتور بزرگ‌تر از فضای داخل کیس داشته باشد، تمام این قطعه بلا استفاده خواهد بود. در این حالت یا باید شاسی کیس را عوض کنید یا در نحوه سوار کردن رادیاتور از خود خلاقیت نشان دهید.
به عنوان یک قاعده کلی باید گفت که اکثر کیس‌های mini-ITX جایی برای خنک کننده All-in-One ندارند. کیس‌های MicroATX می‌توانند خنک‌کننده‌های ۲۴۰ و ۲۸۰ میلی‌متری را در خود جای دهند. کیس‌های ATX معمولا با قطعات مختلف – از ۱۲۰ میلی‌متری گرفته تا ۳۶۰ میلی‌متری – سازگاری دارند، اما باید دقیقا بدانید که می‌خواهید رادیاتور را در کدام نقطه بگذارید. و در نهایت باید افزود که کیس‌های E-ATX می‌توانند کولرهای ۴۲۰ میلی‌متری را هم در خود جای دهند و حتی امکان تعبیه بیش از یک رادیاتور هم وجود دارد تا عملکرد حرارتی به بیشترین مقدار ممکن برسد.
سطح نویز
اگر آنقدرها به پرفورمنس خالص اهمیت نمی‌دهید و در عوض کامپیوتری بی‌سر و صدا می‌خواهید، می‌توانید سطح نویز کولر مورد نظر خود را بررسی کنید. خنک‌کننده‌های آبی و AIO معمولا نویز آنقدرها زیادی تولید نمی‌کنند و این فن‌ها هستند که معمولا بیشترین سر و صدا را به کیس می‌آورند. بنابراین کولرهای بادی و رادیاتورهای متصل به خنک کننده AIO اصلی‌ترین عوامل افزایش سطح نویز به حساب می‌آیند.
برای رسیدگی به این مشکل می‌توانید راهکارهای مختلفی را به کار ببندید، مثلا می‌توانید سرعت گردش فن‌ها را پایین بیاورید یا از فن‌هایی کوچک‌تر استفاده کنید. در مجموع هرچه سرعت گردش فن‌ها بالاتر باشد، نویز هم بیشتر می‌شود. بنابراین حتما به این فاکتور توجه نشان دهید.
راهنمای خرید خنک کننده پردازنده – فاکتورهای اضافه
حالا که با تمام فاکتورهای مهم آشنا شده‌ایم، لازم است به دو فاکتور اضافه هم اشاره کنیم که قطعا برای برخی از خوانندگان اهمیت دارند: پشتیبانی از اوورکلاک و نورپردازی RGB.
نورپردازی RGB
اگرچه نورپردازی RGB عنصری صرفا فانتزی است و هیچ تاثیری روی عملکرد نمی‌گذارد، اما برای برخی از کاربران و به خصوص گیمرها اهمیت زیادی دارد. معمولا نورپردازی خنک کننده‌های بادی و AIO را می‌توان از طریق نرم‌افزار مادربرد دستکاری کرد، اما استثناهایی هم وجود دارند. اگر هم خنک کنندهای عاری از نورپردازی خریدید، می‌توانید از فن سی‌پی‌یو ARGB استفاده کنید که به خنک کننده متصل می‌شود و تنظیمات متنوعی در اختیارتان می‌گذارد.
پتانسیل‌های اوورکلاک
اگر به این خاطر به فکر خرید خنک کننده افتاده‌اید که می‌خواهید کامپیوتر خود را اوورکلاک کنید، TDP کولر مورد نظرتان باید به مقدار قابل توجهی از TDP پردازنده بالاتر باشد. برای مثال اگر بخواهید پردازنده AMD Ryzen 5 3600 را اوورکلاک کنید، می‌توانید به سراغ کولری بادی با ۶۵ وات TDP بروید. اما اوورکلاک کردن پردازنده‌ای مانند AMD Ryzen 7 7700X ما را به ۱۰۵ وات می‌رساند و بنابراین نمی‌شود از همان خنک کننده استفاده کرد و باید به سراغ کولری از نوع AIO رفت.
جمع‌بندی
به عنوان سخن پایانی در راهنمای خرید خنک کننده پردازنده باید گفت که این یکی از مهم‌ترین قطعات موجود در کامپیوتر شما است که باید به ابعاد مختلف آن توجه ویژه نشان دهید: از سازگاری سوکت‌ها و بودجه گرفته تا کاربردها و مشخصات و فضای موجود در شاسی کیس. حرارت بزرگ‌ترین عامل فرسودگی سیستم‌های کامپیوتری به حساب می‌آید و به شکل قابل توجهی از عمر مفید قطعات می‌کاهد. بنابراین اگر می‌خواهید پردازنده‌ای با عمر با عزت داشته باشید، حتما روی یک خنک کننده با کیفیت و سازگار سرمایه‌گذاری کنید.
+ منبع: Tech4Gamers
